Zachęcamy do uzupełniania listy zasłużonych oraz utworzenia mapy cmentarza z zaznaczonymi lokalizacjami.

Także wsparcie w opisaniu osób zasłużonych w walce o odzyskanie i utrzymanie Niepodległości.

	Grób Leona Figurskiego weterana Powstania Styczniowego.
	Grób Stanisława Urzyczyna (1891-1985), Żołnierz Polskiej Organizacji Wojskowej tajnej organizacji wojskowej utworzonej w 1914 roku przez Józefa Piłsudskiego.
	Tadeusz Matulewicz "Wilk" żołnierz Oddziału AK "Wichury" (żołnierz wyklęty) - poległ 18 marca w walce z oddziałami UB pod Stanisławowem. Zygmunt Regala „Maszt" , żołnierz Oddziału AK "Wichury" (żołnierz wyklęty) -  poległ 18 marca w walce z oddziałami UB pod Stanisławowem. Początkowo pochowani we wspólnej mogile w lesie jednak w późniejszych miesiącach zostali przewiezieniu na cmentarz w Stanisławowie, gdzie w nocy odbył się ich pogrzeb.

Powstanie Styczniowe

Mieszkańcy Stanisławowa oraz okolicznych wiosek dość licznie przystąpili do Powstania Styczniowego.

Mieszkańcy Stanisławowa mogli przestąpić do, co najmniej kilku Partii powstańczych działających w tym terenie. Oddziały te następnie toczyły boje nie tylko na terenie obwodu stanisławowskiego, ale także na Lubelszczyźnie oraz Podlasiu.  Wiele oddziałów celowo podchodziło w kierunku Warszawy, aby zasilać ubytki licznie przybywającą w te okolice młodzieżą z Warszawy. Przy tej okazji kwaterowały w okolicach Stanisławowa.  Do najważniejszych dowódców oddziałów powstańczych walczących w okolicach Stanisławowa należeli:

Zieliński, Metlinski, Jankowski (link do opisu) , Kuczyk oraz Lelewel, w późniejszym okresie Powstania także ks. Stanisław Brzuska.  Na początku lutego 1863 Komitet Centralny Naczelnikiem Okręgu stanisławowskiego mianował "Szydłowskiego".

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, 3 sierpnia 2012 r. przyjął uroczystą uchwałę ustanawiającą rok 2013 Rokiem
Powstania Styczniowego. Czytamy w niej:
(…) Honorując patriotyczne oddanie i szlachetne poświęcenie powstańców styczniowych,
spłacamy dług wobec wielu pokoleń Polaków, którzy nie wahali się stanąć do walki w obronie
wolności (…). Trudna historia i bolesne doświadczenia były źródłem siły i wytrwałości w walce
o niepodległość całych pokoleń Polaków. Poświęcenia powstańców doprowadziły do odrodzenia
naszej państwowości po 123 latach niewoli w 1918 roku, a legenda i etos Powstania
Styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski.
Uchwała Senatu stanowi wyraz najwyższego hołdu poświęceniu i ofierze uczestników tamtych
wydarzeń oraz wyraża pielęgnowany do dziś kult odpowiedzialności oraz obowiązku wobec
Ojczyzny i narodu (…).

 Odrodzona w 1918 roku Rzeczpospolita potrzebowała wzorców i silnej tradycji, do których  mogłoby się odwoływać społeczeństwo i które stanowiłyby fundament myśli patriotycznej i propaństwowej oraz ważny element wychowania obywatelskiego, zwłaszcza młodego pokolenia. Sięgano do czasów zwycięstw Jana Sobieskiego, Tadeusza Kościuszki – przywódcy insurekcji 1794 r., epoki napoleońskiej, ale przede wszystkim do tradycji ostatnich zrywów niepodległościowych – powstań 1831 i 1863 roku. Jak pokazała historia szczególne miejsce w kultywowaniu pamięci historycznej przypadło Powstaniu Styczniowemu i jego bohaterom.

Pamiętajmy, że wydarzenia Powstania Styczniowego oraz odzyskanie przez Polskę Niepodległości dzieliło 55 lat. Do Powstania Styczniowego szli zazwyczaj młodzi mężczyźni i chłopcy, w roku 1918 byli już starszymi ludźmi mającymi ok 70-80 i więcej lat. Przez cały okres zaborów, Rosjanie z całą stanowczością tępili pamięć o bohaterstwie Powstańców, nie dziwne zatem, że po Odzyskaniu Niepodległości nieliczni żyjący jeszcze Weterani Powstania byli wysławiani i stawiani za wzór. Weterani Powstania Styczniowego w czasach II Rzeczpospolitej posiadali bardo wysoki status społeczny, darzono ich bardzo dużym szacunkiem.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r. Józef Piłsudski jako ówczesny Naczelnik Państwa pośród wielu rozkazów i rozporządzeń jeden z nich, szczególny, skierował do umiłowanych weteranów z 1863 r. W rozkazie4 z dnia 21 stycznia 1919 r., wydanym w 56. rocznicę wybuchu powstania, uznawał ich za żołnierzy odrodzonego Wojska Polskiego oraz nadawał prawo do noszenia munduru wojskowego (weterana).

Żołnierze!!!
Pięćdziesiąt sześć lat temu Ojcowie nasi rozpoczęli walkę o niepodległość Ojczyzny. Szli nie w lśniących mundurach, lecz w łachmanach i boso, nie w przepychu techniki, lecz z strzelbami myśliwskimi i kosami na armaty i karabiny. Prowadzili wojnę rok cały, pozostając, jako żołnierze, niedoścignionym ideałem zapału, ofiarności i trwania w nierównej walce, w warunkach fizycznych jak najcięższych. Przegrali wojnę i po ich klęsce niewola wciskać się poczęła do dusz polskich, czyniąc z Polaków nie niewolników z musu, lecz nieledwie z własnej chęci, szukających poprawy losu przez protekcję u swych panów rozbiorców i w ogóle obcych. Jako żołnierze i obrońcy Ojczyzny, zostali w Polsce usunięci przez swych współczesnych gdzieś w kąt daleki, jako rzecz, o której zapomnieć należy.

Dla nas, żołnierzy wolnej Polski, powstańcy 1863 roku są i pozostaną ostatnimi żołnierzami Polski, walczącej o swą swobodę, pozostaną wzorem wielu cnót żołnierskich, które naśladować będziemy.

Dla uczczenia ich i upamiętnienia roku 1863 w szeregach armii polskiej, wydałem rozkaz zaliczenia do szeregów wojska wszystkich weteranów 1863 roku z prawem noszenia munduru wojsk polskich w dni uroczyste. Witam ich tym rozkazem, jako naszych Ojców i Kolegów. Rozkaz przeczytać przed frontem kompanij, szwadronów, bateryj i zakładów.
Belweder, dnia 21 stycznia 1919 r.
Wódz Naczelny
Józef Piłsudski

Tego samego dnia podpisał rozkaz specjalny, na mocy którego weterani powstania styczniowego uzyskali uprawnienia żołnierzy Wojska Polskiego:

Wszystkim żyjącym dotąd weteranom Wojsk Polskich z 1863 roku będzie przyznane prawo do noszenia w dnie uroczyste munduru Wojsk Polskich. W związku z powyższym przedstawi mi Ministerstwo Spraw Wojskowych projekt umundurowania dla wymienionych osób, jak również wejdzie w porozumienie z istniejącymi w kraju organizacjami weteranów 1863 roku, celem ustalenia imiennej listy osób, posiadających prawo do noszenia munduru weteranów 1863 roku.

W ślad za wspomnianym rozkazem rok później została opracowana szczegółowa instrukcja
– Przepis ubioru weteranów 1863 r. Zgodnie z nią ubiór weterana składał się z czamary, spodni, płaszcza i czapki.

Ta wolność sławienia ich bohaterstwa i wkładu w odzyskanie niepodległości miała też odzwierciedlenie także po ich śmierci, na płytach nagrobnych weteranów - uczestników Powstania Styczniowego  podkreślano fakt ich uczestnictwa w tym narodowym zrywie, dla wielu starszych osób i ich rodzin była to prawdziwa duma.

 Nie inaczej było też i w Stanisławowie.

Powiat Stanisławowski posiadał własny Oddział. 

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

Wocial Andrzej w publikacji "Powstanie styczniowe 1863 r. w powiecie stanisławowskim" podaje informacje o Edwardzie Araszkiwiczu, mieszczanina ze Stanisławowa.

Ponadto na cmentarzu parafialnym w Pustelniku znajdują się groby:
Grób Cypriana Jana Olędzkiego, syna Adama i Rozalii z Jabłońskich. Uczestnika Powstania Styczniowego, zmarłego w 1905 r. w wieku 74 lat.

Grób Onufrego Piwka ur. w 1843 r. w Wólce Wybranowskiej (obecnie Wybranieckiej). Uczestnika Powstania Styczniowego. Zmarłego 1 stycznia 1920 r. w Goździówce.

Przekazy Archiwalne.

Wiemy także, że podczas potyczki Oddziału Władysława Czarkowskiego pod Międzylesiem w dniu 20 marca 1863 poległo 6 mieszkańców parafii Stanisławów (niejako przypadkowo). Biorąc jednak pod uwagę trudności z grzebaniem poległych Powstańców na cmentarzach parafialnych, mogli to być także rekruci wchodzący w skład formowanego oddziału.

Fundacja pomnika.

Grób rodziny Figurskich na cmentarzu parafialnym w Stanisławowie. Między innymi pochowany w nim został Leon Figurski syn Jana i Magdaleny z Potokiewiczów, uczestnik Powstania Styczniowego zmarły w 1903 r.

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

Zagrożenia.

Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych.

Na potrzeby opracowania wykorzystano m.in.:

1. Weterani 1863 r. i tradycja Powstania Styczniowego w II Rzeczypospolitej, Opracowanie Tematyczne OT-626, Kancelaria Senatu, Styczeń 2014

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych.

Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości

 

fundacja @ krajobraz.org.pl 

 

	KOD QR miejsca pamięci.  Gdyby obok tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR 8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.

 

Zapraszamy na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.