Szczegółowy
Przebieg działań
wojennych.
Przed II Wojną
Światową w roku 1931
- Stanisławów liczył
2237 mieszkańców, wg
spisu z roku 1961 -
1478 mieszkańców.
Trudno obecnie
dokładnie powiedzieć
ilu mieszkańców
zostało zabitych.
Bez wątpienia
największą brodnią
na mieszkańcach
Stanisławowa było
wywiezienie do
niemieckiego-faszystowskiego
obozu koncentracyjno
w Treblince, a
następnie
zamordowanie ok 400
stanisławowskich
Żydów, Niemcy
jednocześnie niszczą
wszelkie przejawy
kultury materialnej
społeczności
żydowskiej, m.in
nakazują
wykorzystanie
żydowskich macew
(pomników
nagrobnych) z
cmentarza
żydowskiego
(kirkutu) jako
kruszywa do
utwardzania dróg .
Niemiecki terror
objął także Polaków.
20 lutego 1944 roku
Niemcy urządzają w
Stanisławowie
łapankę. Łapią i
wywożą na roboty do
Rzeszy ponad 200
osób. 10 osób
aresztowano i
wywieziono na Pawiak
- łapanka ta jest
najprawdopodobniej
odpowiedzią na akcje
dywersje Armii
Krajowej.
W ramach
akcji burza w
rejonie Stanisławowa
ma miejsce
formowanie kompanii
por.”Dęba”
do akcji „Burza”. 30
lipca Kompania
wkracza do
Stanisławowa, a
następnego dnia
urządza defiladę
oraz ustanawia
polskie władze
lokalne, m. in. na
starostę powiatu
Mińsk Mazowiecki
wyznacza Władysława
Boczkowskiego,
rządcę folwarku
Stanisławów oraz
przedstawiciela
Armii Czerwonej i
miejscowe władze
gminne. Po południu
do Stanisławowa
niespodziewanie
wkroczyli Niemcy.
Kompania „Dęba”
pośpiesznie wycofała
się z folwarku, w
którym kwaterowała.
Niemcy natychmiast
po zajęciu folwarku
zastrzelili
Władysława
Boczkowskiego,
Helenę Boczkowską,
rotmistrza 19 pułku
ułanów Stanisława
Boczkowskiego,
Bronisławę Lewicką,
dwóch fornali oraz
kilka
niezidentyfikowanych
osób. Natomiast
oddział AK po
opuszczeniu
Stanisławowa, udał
się ponownie w rejon
gajówki w lesie krubskim. 10
sierpnia następuje Wyzwolenie
Stanisławowa przez
Armię Radziecką. W
wyniku mordów oraz
zniszczeń
Stanisławowa, liczba
mieszkańców
drastycznie spadła,
co najmniej o 1/3.
Przekazy Archiwalne.
Fundacja
pomnika.
Prawna Ochrona
miejsc pamięci narodowej.
Obecnie ochrona
miejsca pamięci
wynika jedynie z
zapisów studium
uwarunkowań i
Kierunków
zagospodarowania
przestrzennych gminy
Stanisławów (25
str.).
Gmina posiada także
Program opieki nad
zabytkami Gminy
Stanisławów na lata
2013-2016 , w
którym także
wymieniona jest
potrzeba ochrony
miejsc pamięci
narodowej.
Zagrożenia.
Możliwość
wystąpienia nieznanych mogił wojennych.
Lokalizacja na
mapie.
Literatura:
Szlak
Niepodległości
jest narzędziem
edukacyjnym
stworzonym przez
Fundację na rzecz
Krajobrazu
Kulturowego.
Szlak pomyślany
został jednocześnie
jako Przewodnik
Turystyczny,
narzędzie edukacyjne
na potrzeby
organizacji
terenowych gier
historycznych oraz
element realizacji
misji naszej
Fundacji związanej z
ochroną miejsc
pamięci narodowych
zaś szczególnie
grobów i cmentarzy
wojennych.
Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości
fundacja @ krajobraz.org.pl
KOD QR miejsca pamięci. Gdyby obok
tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o
poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR
8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.
Zapraszamy
na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.
|