Szczegółowy
Przebieg działań
wojennych.
Na
początku marca do garnizonu
w Nowomińsku przybył z
Warszawy płk Reyenthal wraz
z 3 i 4 kompanią
kostromskiego pułku piechoty
i sotnią kozaków (łącznie
500 żołnierzy) z zadaniem
zniszczenia Oddziału płk
Kuczyka. Dowiedziawszy się o
miejscu pobytu powstańców,
Reyenthal wyruszył ze swoimi
żołnierzami przed świtem 3
marca z Nowomińska w
kierunku majątku Ruda.
Na
wiadomość o zbliżaniu się
rosyjskiej kolumny płk Kuczyk cofnął swój Oddział
na południe w głąb lasu w
rejon wsi Glinki (dzisiaj
nazywa się ona Glinanka II).
Doszło tutaj do porannej,
gwałtownej potyczki, w
której żadna ze stron nie
odniosła zwycięstwa. Mając
kilku ciężko rannych
oraz przeważającego
liczebnie przeciwnika płk
Kuczyk przerywa walkę i
przez Lipowo, Malcanów,
Żanęcin, Mlądz (Tu
właśnie grzebie
zmarłych od ran) maszeruje do
Karczewa. Po minięciu
miasteczka, za Otwockiem
Małym (nazywanym wtedy
Otwockiem Zagórnym) w
terenie leśnym, nad wiślaną
skarpą urządza na
ścigających go Rosjan
zasadzkę. W wieczornej walce żołnierze Reyenthala zostają pokonani.
Ginie lub zostaje rannych 40
rosyjskich żołnierzy, a
reszta w popłochu wycofuje
się do Karczewa. Oddział płk
Kuczyka traci 7 poległych i
8 rannych żołnierzy. Polegli
zostają pochowani w bratniej
mogile (istniejącej
do dzisiaj) na skraju wsi w
miejscu zwanym Osiny. Wśród
spoczywających tutaj
powstańców został pochowany
mieszkaniec Karczewa Józef
Kuźmiński.
W nocy po bitwie
powstańcy
przeprawiają się
przez Wisłę pod
Nadbrzeżem i
maszerują przez
Gassy do folwarku
Goździe koło
Jeziornej. W nocy
Reyenthal porządkuje
swoje oddziały w
Karczewie i
przeprawia się przez
Wisłę w ślad za
powstańcami. Rano 4
marca 1863 r. na
nieprzygotowanych do
walki powstańców
uderzają Rosjanie.
Bitwa jest krótka i
krwawa.
Rosjanie po walce
dobijają rannych.
Oddział płk Kuczyka
zostaje doszczętnie
rozbity. Straty
powstańców wynoszą
70 poległych, kilku
rannych i 9 wziętych
do niewoli; 80
powstańców z rannym
płk Kuczykiem
przeprawia się
ponownie przez Wisłę
i wycofuje w
kierunku Nowomińska.
Po tej klęsce
Oddział nie został
odbudowany.
Opis za: Paweł
Ajdacki, Rok 1863 –
1864. Klęska i
chwała, w Śladami
powstania
styczniowego Aspekty
historyczne i
krajoznawcze
Pod redakcją Józefa
Partyki i
Mieczysława
Żochowskiego,
Warszawa 2014, str.
31-32
Siły
Powstańcze oraz
Rosyjskie.
Straty
Powstańców i Rosjan.
Nazwiska
poległych Powstańców
oraz uczestników
boju.
Przekazy Archiwalne.
Fundacja
pomnika.
Ufundowany przez
Franciszka
Skibińskiego w 1907
r. Na dwóch bokach
kamienia wyryte są
inskrypcje: Bogu
Przedwiecznemu
Chwała! Gródek 1907
i fundator Józef
Skibiński właściciel
majątku Gródek 1915
r. W 2005 r.
przedstawiał już
opłakany stan.
Brakowało
wieńczącego go
krzyża oraz na
zanieczyszczonym,
obrośniętym mchem i
glonami kamieniu
widoczne były liczne
ubytki. W tym też
roku staraniem
prezesa otwockiego
Oddziału PTTK Pawła
Ajdackiego oraz
Pawła Tywoniuka i
Sebastiana
Rakowskiego pomnik
wraz z otoczeniem
został
odrestaurowany (ryc.
4). Na jego szczycie
został umieszczony
odnowiony krzyż z
lat 20. XX w. Na
krzyżu została
umieszczona
tabliczka metalowa z
wyrytą inskrypcją:
Zbiorowa mogiła
powstańców
styczniowych
1863–1864 poległych
w walce z rosyjskim
zaborcą. Cześć ich
pamięci. PTTK
Oddział Otwock 2005.
Ponowne poświęcenie
pomnika odbyło się
22 stycznia 2007 r.
w 144 rocznicę
wybuchu powstania
styczniowego.
|
|
Prawna Ochrona
miejsc pamięci narodowej.
Zagrożenia.
Po zmianie układu
drogowego w latach
60. XX w. zapomniano
o nim. Przez kolejne
lata pomnik niszczał
i podupadał. W 2005
r. przedstawiał już
opłakany stan.
Brakowało
wieńczącego go
krzyża oraz na
zanieczyszczonym,
obrośniętym mchem i
glonami kamieniu
widoczne były liczne
ubytki. W tym też
roku staraniem
prezesa otwockiego
Oddziału PTTK Pawła
Ajdackiego oraz
Pawła Tywoniuka i
Sebastiana
Rakowskiego pomnik
wraz z otoczeniem
został
odrestaurowany. Na
jego szczycie został
umieszczony
odnowiony krzyż z
lat 20. XX w. Na
krzyżu została
umieszczona
tabliczka metalowa z
wyrytą inskrypcją:
Zbiorowa mogiła
powstańców
styczniowych
1863–1864 poległych
w walce z rosyjskim
zaborcą. Cześć ich
pamięci. PTTK
Oddział Otwock 2005.
Ponowne poświęcenie
pomnika odbyło się
22 stycznia 2007 r.
w 144 rocznicę
wybuchu powstania
styczniowego.
Chociaż mogiła leży
na terenie
administracyjnie
należącym do gminy
Wiązowna to w
nielicznych
publikacjach
określana jest jako
znajdująca się w
Mlądzu.
|
Zgodnie z
przyjętą
przez Rząd
Narodowy na
początku
powstania
zasadą,
każdy
powiat
powinien
wystawić
oddział
zbrojny.
Tak
też było w
powiecie
stanisławowskim,
do którego
należały
rozległe
tereny
dzisiaj
wchodzące w
skład m.in.
powiatów
otwockiego,
mińskiego i
garwolińskiego.
Na początku
lutego 1863
r. na
terenach
położonych
wokół
Stanisławowa
rozpoczęto
formowanie
oddziału
powiatowego,
którego
dowódcą
został były
oficer armii
rosyjskiej,
płk
Siemomysł
Kuczyk.
Dzięki
dobrej
współpracy z
miejscowym
naczelnikiem
cywilnym
Ludwikiem
Krokowem
zdołał
sformować
Oddział
liczący
około 250
strzelców i
kosynierów
oraz 50–60
kawalerzystów.
( Paweł
Ajdacki, Rok 1863 –
1864.
Klęska i chwała, w
Śladami powstania
styczniowego Aspekty
historyczne i
krajoznawcze
Pod redakcją Józefa
Partyki i
Mieczysława
Żochowskiego,
Warszawa 2014, str.
31)
|
|
|
Opis
za:
Paweł
Ajdacki,
Rok
1863
–
1864.
Klęska
i
chwała,
w
Śladami
powstania
styczniowego
Aspekty
historyczne
i
krajoznawcze
Pod
redakcją Józefa
Partyki i
Mieczysława
Żochowskiego,
Warszawa 2014, str.
34
Możliwość
wystąpienia nieznanych mogił wojennych.
Lokalizacja na
mapie.
Literatura:
Paweł
Ajdacki, Rok 1863 –
1864.
Klęska i chwała, w
Śladami powstania
styczniowego Aspekty
historyczne i
krajoznawcze
Pod redakcją Józefa
Partyki i
Mieczysława
Żochowskiego,
Warszawa 2014, str.
31-32
Szlak
Niepodległości
jest narzędziem
edukacyjnym
stworzonym przez
Fundację na rzecz
Krajobrazu
Kulturowego.
Szlak pomyślany
został jednocześnie
jako Przewodnik
Turystyczny,
narzędzie edukacyjne
na potrzeby
organizacji
terenowych gier
historycznych oraz
element realizacji
misji naszej
Fundacji związanej z
ochroną miejsc
pamięci narodowych
zaś szczególnie
grobów i cmentarzy
wojennych.
Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości
fundacja @ krajobraz.org.pl
KOD QR miejsca pamięci. Gdyby obok
tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o
poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR
8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.
Zapraszamy
na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.
|