|
Szczegółowy
Przebieg działań
wojennych.
Na
początku marca do garnizonu
w Nowomińsku przybył z
Warszawy płk Reyenthal wraz
z 3 i 4 kompanią
kostromskiego pułku piechoty
i sotnią kozaków (łącznie
500 żołnierzy) z zadaniem
zniszczenia Oddziału płk
Kuczyka. Dowiedziawszy się o
miejscu pobytu powstańców,
Reyenthal wyruszył ze swoimi
żołnierzami przed świtem 3
marca z Nowomińska w
kierunku majątku Ruda. Na
wiadomość o zbliżaniu się
rosyjskiej kolumny płk
Kuczyk cofnął swój Oddział
na południe w głąb lasu w
rejon wsi Glinki (dzisiaj
nazywa się ona Glinanka II).
Doszło tutaj do porannej,
gwałtownej potyczki, w
której żadna ze stron nie
odniosła zwycięstwa. Mając
kilku ciężko rannych
oraz przeważającego
liczebnie przeciwnika płk
Kuczyk przerywa walkę i
przez Lipowo, Malcanów,
Żanęcin, Mlądz (Tu
Kuczyk grzebie przy moście
nad Świdrem, na dawnym
cmentarzu cholerycznym
zmarłych od ran Powstańców)
następnie maszeruje do
Karczewa. Po minięciu
miasteczka, za Otwockiem
Małym (nazywanym wtedy
Otwockiem Zagórnym) w
terenie leśnym, nad wiślaną
skarpą urządza na
ścigających go Rosjan
zasadzkę. Pozycja do walki
była wybrana bardzo dobrze.
W tym miejscu przewaga
Rosjan nie miała znaczenia.
W wieczornej walce żołnierze Reyenthala zostają pokonani.
Ginie lub zostaje rannych 40
rosyjskich żołnierzy, a
reszta w popłochu wycofuje
się do Karczewa. Oddział płk
Kuczyka traci 7 poległych i
8 rannych żołnierzy. Polegli
zostają pochowani w bratniej
mogile (istniejącej
do dzisiaj) na skraju wsi w
miejscu zwanym Osiny. Wśród
spoczywających tutaj
powstańców został pochowany
mieszkaniec Karczewa Józef
Kuźmiński.
|
|
|
Pamięć o Józefie
Kuźmińskim jest żywa
w Karczewie do dnia
dzisiejszego.
W nocy po bitwie
powstańcy
przeprawiają się
przez Wisłę pod
Nadbrzeżem i
maszerują przez
Gassy do folwarku
Goździe koło
Jeziornej. W nocy
Reyenthal porządkuje
swoje oddziały w
Karczewie i
przeprawia się przez
Wisłę w ślad za
powstańcami. Rano 4
marca 1863 r. na
nieprzygotowanych do
walki powstańców
uderzają Rosjanie.
Bitwa jest krótka i
krwawa.
Rosjanie po walce
dobijają rannych.
Oddział płk Kuczyka
zostaje doszczętnie
rozbity. Straty
powstańców wynoszą
70 poległych, kilku
rannych i 9 wziętych
do niewoli; 80
powstańców z rannym
płk Kuczykiem
przeprawia się
ponownie przez Wisłę
i wycofuje w
kierunku Nowomińska.
Po tej klęsce
Oddział nie został
odbudowany.
Opis za: Paweł
Ajdacki, Rok 1863 –
1864. Klęska i
chwała, w Śladami
powstania
styczniowego Aspekty
historyczne i
krajoznawcze
Pod redakcją Józefa
Partyki i
Mieczysława
Żochowskiego,
Warszawa 2014, str.
31-32
Siły
Powstańcze oraz
Rosyjskie.
Straty
Powstańców i Rosjan.
Nazwiska
poległych Powstańców
oraz uczestników
boju.
Przekazy Archiwalne.
Czas nr 73,
31 marca 1863 r.
relacja ta
przez część badaczy odnoszona
jest do potyczki pod
Dziecinowem
stoczonej przez
Oddziały
Zielińskiego,
Jankowskiego i
Metlińskiego w dniu
18 marca (zapewne z
uwagi na późna datę
publikacji),
naszym zdaniem
jednak opis dotyczy
wypadków
wcześniejszych,
właśnie potyczki
stoczonej przez
Oddział Kuczyka w
dniu 4 marca pod
Górą Kalwarią, po
tym jak przeprawił
się przez Wisłę po
potyczce pod Osiną w
Otwocku Małym.
Mylące jest w tym
opisie dowództwo
Rosjan. Bowiem
Kuczyka ścigał nie
Krentz, zaś Reyenthal
- Kraentz faktycznie
bił się 18 marca pod
Dziecinowem i
Zambrzykowem,
zapewne to spóźniony
i nie do końca
ścisły opis
wydarzeń. Rosjanie
celowo rozbierali
Powstańców do naga,
aby dokonać pewnego
rodzaju
zbezczeszczenia ich
pamięci oraz
utrudnić
identyfikację, co
miało odstraszać
innych do
wstępowania do
oddziałów. Wielu
rozbierano zaraz po
złapaniu i
pozostawiano na
mrozie, aby
zwyczajnie pomarli z
wychłodzenia.
A tak starcie z
Kuczykiem opisywał
prorosyjski warszawski
Dziennik Powszechny : |
|
Dziennik Powszechny nr
54, 7 marca 1863 |
Fundacja
pomnika.
Prawna Ochrona
miejsc pamięci narodowej.
Zagrożenia.
Z punktu
widzenia czysto
estetycznego i
krajobrazowego,
mogiła nie posiada
najlepszego
sąsiedztwa.
Bezpośrednio do niej
przylega betonowy
mur odgradzający od
terenu obejścia
gospodarczego.
Naszym zdaniem
otoczenie mogiły
powinno zostać
uwzględnione w
zapisach planu
zagospodarowania
przestrzennego.
Władze lokalne
powinny podjąć
docelowe działania
związane z
wykpieniem, lub
zmiana sposobu
użytkowania części
terenu obejścia
gospodarczego, np.
na kośną lakę, zaś
mur przesunąć w
stronę zabudowań.
Najlepszym
rozwiązaniem byłby
wykup nieruchomości.
Możliwość
wystąpienia nieznanych mogił wojennych.
Lokalizacja na
mapie.
Literatura:
Paweł
Ajdacki, Rok 1863 –
1864.
Klęska i chwała, w
Śladami powstania
styczniowego Aspekty
historyczne i
krajoznawcze
Pod redakcją Józefa
Partyki i
Mieczysława
Żochowskiego,
Warszawa 2014, str.
31-32
Szlak
Niepodległości
jest narzędziem
edukacyjnym
stworzonym przez
Fundację na rzecz
Krajobrazu
Kulturowego.
Szlak pomyślany
został jednocześnie
jako Przewodnik
Turystyczny,
narzędzie edukacyjne
na potrzeby
organizacji
terenowych gier
historycznych oraz
element realizacji
misji naszej
Fundacji związanej z
ochroną miejsc
pamięci narodowych
zaś szczególnie
grobów i cmentarzy
wojennych.
Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości
fundacja @ krajobraz.org.pl
KOD QR miejsca pamięci. Gdyby obok
tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o
poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR
8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.
Zapraszamy
na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.
|