|
 |
Trzy
metalowe krzyże na mogiłach
polskich i rosyjskich
żołnierzy poległych w bitwie
pod Dębem Wielkim w dniu 31
marca 1831 r. ufundowane
przez Jana Gańko i Józefa
Kowalczyka w 1982 r.
Wcześniej stały w tym
miejscu dwa drewniane stare
krzyże, bardzo zniszczone a
trzeci po drugiej stronie
ul. Pustelnickiej. Zamiast
nich postawiono trzy nowe
metalowe w jednym miejscu.
Lecz krzyża stojącego po
drugiej stronie ulicy nie
usunięto, ponieważ był w
lepszym stanie niż
pozostałe.
Przy
okazji należy dodać, iż w
1936 roku z tego miejsca
pobrano ziemię na kopiec
marszałka Józefa
Piłsudskiego w Krakowie. Na
środkowym metalowym krzyżu
umieszczono kotwicę i krzyż
oraz tabliczkę z napisem
„Jezu Ufamy Ci 1831−1982”.
za:
SACRUM ZIEMI DEBSKIEJ, pod
red. Krzysztof Kalinowski,
Bogdan Kuć, Piotr VASCO
Wasilkowski
oraz za:
Powstanie
listopadowe
1830–1831 Dzieje –
historiografia –
pamięć, red Tadeusz
Skoczek, Warszawa
2015
|
| |
|
Szczegółowy
Przebieg działań
wojennych
Siły
Powstańcze oraz
Rosyjskie.
Straty
Powstańców i Rosjan.
W bitwie poległo ok.
300 polskich
żołnierzy m.in. z 8.
Pułku Piechoty, 2.
Pułku Strzelców
Pieszych i 4. Pułku
Piechoty liniowej,
które poprowadzone
do ataku na bagnety
przez gen. Ludwika
Bogusławskiego
zdobyły przeprawę na
Choszczówce i tym
samym przechyliły
szalę zwycięstwa na
polską stronę
pozwalając na szarżę
2. Pułku Strzelców
Konnych, 5. Pułku
Ułanów
i Jeździe
Poznańskiej
dowodzonej przez
gen. bryg.
Kazimierza
Skarżyńskiego.
Rosjanie stracili w
zabitych, rannych i
wziętych do niewoli
ok. 6000 żołnierzy.
Miejscami pochówku
poległych żołnierzy
rosyjskich jest
uroczysko Moskale
(na wschód od
rozwidlenia dróg na
Cisie i Olesin –
teren dzisiejszego
cmentarza
parafialnego) i
wydma Pobojowisko,
ciągnąca się na
północny wschód od
Dębego w kierunku
wsi Kobierne.
za: Paweł Ajdacki,
Szlakiem cmentarzy
wojennych z lat
1830−1831
Nazwiska
poległych Powstańców
oraz uczestników
boju.
Przekazy Archiwalne.
Fundacja
pomnika.
Zbiorowa mogiła
żołnierzy WP
poległych w 1831
roku. Znajduje się
przy skrzyżowaniu
ulic Pustelnickiej i
Prądzyńskiego.
Pochowani tu są
żołnierze polscy z
korpusu gen. Jana
Skrzyneckiego
polegli 31 marca
1831 roku w bitwie
pod Dębem
Wielkim, w walce z
rosyjskim korpusem
gen. Grigorija
Rosena. Na miejscu
pochówku zawsze
stały trzy drewniane
krzyże, które na
początku lat 80. XX
w. dożywały już
swoich dni. W 1982
roku wśród
miejscowych
społeczników
zrodziła się myśl
trwalszego
upamiętnienia tego
miejsca, co w dwa
lata później zostało
zrealizowane.
Obecnie mogiła
ogrodzona jest
niewielkim
trójkątnym
płotkiem, za którym
rosną drzewiaste
tuje i ustawione są
trzy stalowe krzyże.
Na ogrodzeniu
niewielka tabliczka
z napisem TU
SPOCZYWAJĄ/ PROCHY
ŻOŁNIERZY/ POWSTANIA
LISTOPADOWEGO/
1831-1984/ W HOŁDZIE
MIESZKAŃCY.
za: Paweł Ajdacki,
Szlakiem cmentarzy
wojennych z lat
1830−1831
Prawna Ochrona
miejsc pamięci narodowej.
Zagrożenia.
Możliwość
wystąpienia nieznanych mogił wojennych.
Lokalizacja na
mapie.
Literatura:
https://dobroni.pl/n/miejsca-pamieci/15395
http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1831/mazowieckie/debe_wielkie
za:
Powstanie
listopadowe
1830–1831 Dzieje –
historiografia –
pamięć, red Tadeusz
Skoczek, Warszawa
2015
Paweł Ajdacki,
Szlakiem cmentarzy
wojennych z lat
1830−1831 w
Powstanie
listopadowe
1830–1831 Dzieje –
historiografia –
pamięć, red Tadeusz
Skoczek, Warszawa
2015
Szlak
Niepodległości
jest narzędziem
edukacyjnym
stworzonym przez
Fundację na rzecz
Krajobrazu
Kulturowego.
Szlak pomyślany
został jednocześnie
jako Przewodnik
Turystyczny,
narzędzie edukacyjne
na potrzeby
organizacji
terenowych gier
historycznych oraz
element realizacji
misji naszej
Fundacji związanej z
ochroną miejsc
pamięci narodowych
zaś szczególnie
grobów i cmentarzy
wojennych.
Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości
fundacja @ krajobraz.org.pl
KOD QR miejsca pamięci. Gdyby obok
tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o
poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR
8mieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.
 Zapraszamy
na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.
|