Szlak Niepodległości      
Szlak Niepodległości
Fundacja na Rzecz Ochrony Krajobrazu Kulturowego

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz ze środków Gminy Stanisławów.


Kamień upamiętniający bitwę pod Ostrówkiem w 1809 roku (gm. Karczew, pow. otwocki).

   

Bitwa pod Ostrówkiem (także Bitwa pod Górą Kalwarią) – starcie zbrojne, które miało miejsce w trakcie wojny polsko-austriackiej
(stanowiącej część zmagań wchodzących w skład wojen napoleońskich – V koalicja antyfrancuska)

Taką odezwę po Bitwie pod Ostrówkiem wygłosił Książę Józef Poniatowski


"Polacy! Ziomkowie! My już dawniej zyskaliśmy niepodległość, jesteśmy Polakami, idźcie za naszym przykładem,
niesiemy wam hasło jedności i swobody. Przyłóżcie się do wielkiego dzieła wskrzeszenia ojczyzny !

Fotografia miejsca pamięci

Bitwa pod Ostrówkiem (także Bitwa pod Górą Kalwarią) – starcie zbrojne, które miało miejsce w trakcie wojny polsko-austriackiej (stanowiącej część zmagań wchodzących w skład wojen napoleońskich – V koalicja antyfrancuska)
Po opanowaniu Warszawy wódz armii austriackiej książę Ferdynand d'Este postanowił przeprawić się na prawy brzeg Wisły pod Górą Kalwarią. By zabezpieczyć przeprawę, Austriacy zaczęli budować w Ostrówku na prawym brzegu Wisły przyczółek o narysie bastionowym, obsadzony przez 1628 piechoty pułku Bailetta i 4 działa. Po zabezpieczeniu przeprawy przystąpili do budowy mostu łyżwowego. Drewno na most żołnierze wycinali wcześniej w lasach wilanowskich.

W celu rozpoznania nieprzyjaciela stacjonujący w rejonie Modlina i Serocka książę Józef Poniatowski wysłał grupę generała Michała Sokolnickiego (5 batalionów, 6 szwadronów i 4 działa), której podjazd w nocy z 30 kwietnia na 1 maja ustalił liczebność przeciwnika pod Ostrówkiem. Sokolnicki z własnej inicjatywy ściągnął swoje oddziały w rejon Ostrówka i po zajęciu wsi Dziecinów, siłami 6, 12 i 8 pułku oraz strzelców konnych z 5. pułku, w nocy z 2 na 3 maja przeprowadził natarcie na znajdujących się na prawym brzegu Austriaków pod dowództwem ppłk Straucha. Sokolnicki podzielił swoje oddziały na 4 kolumny szturmowe i 2 kolumny odwodowe. Jako pierwsza zaatakowała od północy od wsi Glinki kolumna woltyżerów 8. pułku płk. Bogusławskiego, a następnie od południa od wsi Kosumce kolumna woltyżerska płk. Mojaczewskiego. Po odparciu polskiego ataku, do walki włączyły się kompanie polskich grenadierów ppłk. Blumera i ponowiono atak. Po zaciętym starciu żołnierze polscy około 3 rano zdobyli przyczółek i zniszczyli budowany most. Zwycięstwo to miało decydujące znaczenie operacyjne i zmieniło bieg wojny, gdyż uniemożliwiło armii austriackiej przeprawę przez Wisłę, dzięki czemu wojska polskie odzyskały inicjatywę strategiczną i mogły bez przeszkód zająć Sandomierz i Zamość, a następnie wedrzeć się do znajdującego się pod władzą austriacką Galicji.

W bitwie Polacy stracili 170 zabitych i rannych, natomiast Austriacy 500 zabitych, rannych i aż 1000 jeńców. Ponadto w ręce Sokolnickiego dostały się 2 chorągwie, 1000 nowych nowoczesnych angielskich karabinów i 3 działa

Jako przykład Michałowice, gmina Halinów.

Szczegółowy Przebieg działań wojennych.

Tak w swych relacjach bitwę tę opisuje generał Roman Sołtyk w Kampania 1908 r. : raport o działalności armii pozostającej pod rozkazami ks. J. Poniatowskiego podczas kampanii 1809 r.  str. 92-98
Michał Sokolnicki  

 


 
Dziekanów- najpewniej chodzi tu o Dziecinów.
 
 
 
 
 

Siły Polskie i Rosyjskie

Straty Polaków i Rosjan.

W bitwie Polacy stracili 170 zabitych i rannych (wg relacji gen. Sołtyka 300), natomiast Austriacy 500 zabitych, rannych i aż 1000 jeńców. Ponadto w ręce Sokolnickiego dostały się 2 chorągwie, 1000 nowych nowoczesnych angielskich karabinów i 3 działa

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

 

Przekazy Archiwalne

Originalaufnahme des Königreiches Galizien und Lodomerien (1801-1804)

.

stan na 1859
 
Mapa Kwatermistrzostwa 1:126 000 - Mszczonów, Warka ok 1850 roku.
Mapa Kwatermistrzostwa 1:126 000 - Mszczonów, Warka ok 1850 roku.

Fundacja pomnika.

.... (okoliczności budowy, fundacji, osoby zaangażowane)

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

.... (status prawny, formy ochrony np. gminna ewidencja, rejestr, plan miejscowy, studium uwarunkowań, status grobu wojennego)

Zagrożenia.

(Obserwowane zagrożenie zarówno związane z otoczeniem, jak i stanem prawnym)

(Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych

Bardzo duża.

 

 

Lokalizacja na mapie.

( w tym także na fragmentach map historycznych)

Literatura:

http://pulk12.pl/epoka/cesarskim-sladem/polska/184-bitwa-pod-ostrowkiem-gora-kalwaria-3-maja-1809.html

Kampania 1908 r. : raport o działalności armii pozostającej pod rozkazami ks. J. Poniatowskiego podczas kampanii 1809 r.

https://archive.org/stream/ryshistorycznyk00unkngoog/ryshistorycznyk00unkngoog_djvu.txt

 

 

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych.

Lista dostępnych punktów Szlaku Niepodległości

 

fundacja @ krajobraz.org.pl 

 


Zapraszamy na stronę społecznościową Szlaku Niepodległości.


KOD QR miejsca pamięci.  Gdyby obok tego miejsca nie było tabliczki z takim kodem, prosimy o poinformowanie o tym naszej Fundacji. Mniejszy kod QR umieszczony na tablicy linkuje do punktowanego zadania.