Tu spoczywa 11 Bohaterów Powstania Styczniowego, którzy oddali życie za Wolną i Niepodległą Polskę Zamordowani przez wojsko rosyjskie po bitwie pod Węgrowem w dniu 4.II.1863 r. 2007 r. Mieszkańcy Jarnic

Szczegółowy Przebieg działań wojennych.

Rosjanie tłumiąc Powstanie Styczniowe nie przebierali w środkach. Rannych oraz wziętych do niewoli mordowali. Bardzo często także bezcześcili ciała rozbierając do naga oraz znieważając. Lekarzy i cyrulików udzielających pomocy karano także śmiercią lub zsyłkami. Wioski które pomagały Powstańcom palono, niejednokrotnie mordując ich mieszkańców w tym kobiety i dzieci. Za Roman Postek, Dyrektor Muzeum Zamek Zbrojownia w Liwie. Uważa, że straty Powstańców mogły być zawyżone przez propagandę rosyjską. "Liczba poległych powstańców podczas szturmu na armaty, podawana przez Rosjan i powtarzających po nich te dane historyków polskich, to 128 zabitych. Trudno jednak zaakceptować tak duże straty wobec 66 stwierdzonych zgonów w dniu 5 lutego. Można przypuszczać, że węgrowian pochowały rodziny na lokalnych cmentarzach lecz ewentualna liczba 62 zabitych (pozostała z ogólnej liczby 128 poległych )wydaje się zbyt duża, by nie zostawiła śladu w pamięci zbiorowej miasta. Ile zresztą są warte doniesienia Rosjan z pola bitwy widać po ich oficjalnym komunikacie wojskowym, w którym podano jako straty bitewne 1 poległego i 5 rannych żołnierzy oraz 6 zabitych koni, co trudno ocenić inaczej niż jako typową dla polityki wschodniego imperium propagandę."  Odsyłamy do pełnego bardzo wyczerpującego opisu tej bitwy na stronie http://www.bitwapodwegrowem.pl (zakładka historia).

Na pewno można się zgodzić z Romanem Postkiem, co do tego, że Rosjanie próbowali ukryć własne straty. Natomiast należy założyć, że faktyczni mogło zostać zabitych pod Węgrowem tylu Powstańców. Z samych przytaczanych danych mamy 66+11 = 77. Nie można podpierać się tutaj konkretnymi liczbami. Posiadamy relację wg której Rosjanie nakazali zebranie poległych. "Pomimo wyjścia sił polskich z miasta płk G. Papaafanasopuło nakazał kontynuować ostrzał artyleryjski Węgrowa. Po wejściu do miasta nakazał on przeprowadzenie działań rozpoznawczych, co do kierunku wycofania się sił powstańczych. Ponadto zalecił zebranie wszystkich poległych insurgentów, rozebranie ich do naga i ułożenie w formie stosu na rynku." Dokonano również podpalenia pozostałych budynków miasta doprowadzając do wielkiego pożaru, który strawił prawie cały Węgrów" S. Kieniewicz, Powstanie Styczniowe, Warszawa 1983, s. 387.   Jak wielki był ten stos? Miał robić wrażenie i siać postrach... złamać ducha Polaków.

Rozbieranie powstańców do naga było bardzo częstym postępowaniem Rosjan, miało to upokorzyć Poloków oraz utrudnić rozpoznanie poległych. W Nieodległym Kałuszynie dodatkowo poległych chowano w mogiłach na bydlęcym targowisku.

Czy Powstańcy pochowani przy przy gościńcu szaruckim, są tymi samymi, których zwieziono na rynek?  Jeśli spojrzymy na mapę. To należy uznać, że nie. Wzdłuż traktu szaruckiego toczono boje.  Zatem w mogile przy tym trakcie zapewne pochowano, poległych na tej drodze. Poległych w mieście zebranych na rynku zapewne pochowano w innym miejscu. Jeśli chowali ich mieszkańcu Węgrowa, to być może na cmentarzu, jeśli Rosjanie... kto to wie.

Plan bitwy, źródło: Węgrów, dzieje-społeczeństwo-kultura. Red. F. Midura, A. Chmiel, Węgrów 2011

Siły Powstańcze oraz Rosyjskie.

Straty Powstańców i Rosjan.

Nazwiska poległych Powstańców oraz uczestników boju.

Przekazy Archiwalne.

Fundacja pomnika.

Prawna Ochrona miejsc pamięci narodowej.

Zagrożenia.

Możliwość wystąpienia nieznanych mogił wojennych.

Linki zewnętrzne:
http://bitwapodwegrowem.pl/ 
https://www.facebook.com/BitwapodWegrowem
http://www.radiownet.pl/publikacje/powstanie-styczniowe-rozmowa-z-historykiem  
http://kurjer.salon24.pl/484324,150-lat-bitwy-pod-wegrowem  
http://bitwapodwegrowem.pl/download/J._Slipiec_Bitwa_pod_Wegrowem_1863.pdf 
Mariusz Szczupak, Z dziejów Powiatu Węgrowskiego 

Szlak Niepodległości jest narzędziem edukacyjnym stworzonym przez Fundację na rzecz Krajobrazu Kulturowego.

Szlak pomyślany został jednocześnie jako Przewodnik Turystyczny, narzędzie edukacyjne na potrzeby organizacji terenowych gier historycznych oraz element realizacji misji naszej Fundacji związanej z ochroną miejsc pamięci narodowych zaś szczególnie grobów i cmentarzy wojennych.